Vecihi Hürkuş’un Uçağı Oyuncak Müzesinde

Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği (TVHMD) bir emanete karşı yapılan vefasızlığı gözler önüne serdi. TVHMD sayfasında Hürkuş’un 79 Yıllık Uçak Öyküsünde Son Perde – Vecihi XV Maketinin Son Durumu başlığı ile yayınlanan yazıda onca emek ile üretilen bir emanetin ne hale geldiğini gözler önüne serildi.

VECİHİ XV; Vecihi Hürkuş tarafından 1933 Yılında Vecihi Sivil Tayyare Mektebi’nde (VSTM) projesi, yapımı ve uçuşları gerçekleştirilen 3. uçağıdır.

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.( TUSAŞ / TAI ); 2006 yılında bir Türk Başlangıç ve Eğitim Uçağı üretme kararı almıştır. Projeye “HÜRKUŞ” adı verilmiştir. Çalışmalarla uçağın hangarda yapım aşamaları tamamlanmış ve 2012 yılında “Uçağın Hangardan Çıkarılış Töreni” aşamasına gelinmiştir. TUSAŞ yetkilileri ile yaptığımız görüşmelerde; törende HÜRKUŞ’un yanında bir VECİHİ uçağının yapılmasını önerdik. Önerdiğimiz Uçak Vecihi XV‘ti. Bu önerimizin sebebi Vecihi Hürkuş tarafından tasarlanıp üretilen bu uçağın aynı zamanda ilk Türk eğitim uçağı olmasıydı.

“Bu orjinaline uygun ikinci uçak üretim projemiz olacaktı. Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneğiolarak ilk uçak projemizi, 2011 yılında Sayın Prof. Dr. Bingür Sönmez liderliğinde bir ekibin isteğiyle dönem Yönetim Kurulu üyesi Sayın Hakan Demirbağ ve Sayın Vecdi Yücalan ile tamamlamıştık. Yaptığımız uçak; Erzurumlu Nafiz Kotan Bey tarafından orduya hediye edilen Fiat R2 uçağı idi ve götürüldüğü Erzurum Hava Alanında sergileniyordu.”

Vecihi Hürkuş tarafından çizilen imzalı projeleri, fotoğrafları ve yapım bilgilerini yanımıza alarak Ankara’ya gittik ve proje önerimizi sunduk. Sonuçta; TUSAŞ yetkilileri, teknoloji farkı nedeniyle aynen yapamayacaklarını ancak bunun yapılmasını istediklerini bildirerek, bunu siz sağlayın dediler.

İMALAT

Dönem Yönetim Kurulu Üyemiz Sayın Selçuk Tekin Özer başkanlığında VECİHİ XV’in proje ve planlarını üretim için hazırladık. TAI’nin istediği fizibilite çalışmaları yapıldı. Üretimi fiilen yapacak firma ile TAI arasında protokol yapıldı. Aralarında planlandığı şekilde üretim aşamalarında ödemeleri yapıldı ve süresinden önce VECİHİ XV uçak maketi tamamlandı.

Yapımından 79 sene sonra, proje ve planlarına, fotoğraflarına uygun, döneminin malzemelerine en yakın ve uygun malzeme ile “motoru konsa uçacak” VECİHİ XV’i yaptık. (G: 9.85 m, U: 7.10 m, Y: 2.85 m)

TVHMD hiçbir parasal ilişkiye girmeden projenin yöneticisi ve takipçisi oldu. TAI tarafından yapılan ana ödemelerle VECİHİ XV uçağı tamamlanarak Ankara’ya götürüldü, üretici ekip tarafından montajı yapıldı.

TAI tarafından yapılan ödemeler dışında; Uçağın pervanesinin görsel olarak hafif hareketini sağlayan elektrik motoru ve tesisatı tarafımızdan yaptırıldı. Uçak, montajlı olarak tutulmadığından; defalarca (TAI izniyle) İstanbul-Ankara yolculukları yaptı (Airex fuarları, Beşiktaş Müzesi sergisi gibi). Her montaj için Ankara’ya ekiple gittik. Yüklendi İstanbul’a geldi. İstanbul’da ekip montajını yaptı. Uçak boyandı. Bez kaplı uçak her sergilenme öncesinde boyandı. Aynı işlemler sergi sonrasında Ankara’ya gidiş ve teslimde de gerçekleştirildi.

VECİHİ VE HÜRKUŞ

28 Haziran 2012 günü HÜRKUŞ uçağının Hangardan Çıkarılışı Töreninde VECİHİ XV ve HÜRKUŞ birlikte sahne aldı. Sahnede “VECİHİ” ve “HÜRKUŞ” vardı…